Veba - Albert Camus

Bir topluluğun başına gelen bir felaket kontrollü bir deney ortamına dışarıdan yapılan bir etkiye benzer. Böyle bir benzetme yapma cesaretini bulmuşken -doğal olarak- bu bahiste denge reaksiyonlarındaki Le Chetalier İlkesini de ele almak gerekir. Le Chatelier der ki, kimyasal dengedeki bir sisteme dışarıdan bir etkide bulunulduğunda, sistem bu etkiyi azaltıcı yönde yeni bir denge hali oluşturur. Yani deprem, salgın hastalık gibi felaketle karşı karşıya kalan bir toplum belirli bir süre sonra yeni bir düzen ve dengeye kavuşacaktır. Fakat burada vurgulanması gereken nokta, yeni düzenin atlatılan felaketin izlerini taşıması nedeniyle eski düzenden farklı olacak olmasıdır.

Yukarıda bahsedilenlerin aslında kitap ile doğrudan bir ilgisi yoktur. Ne de olsa kitap veba sonrası ile değil, veba sırasında gelişen olayları anlatmaktadır. Yazar Oran adını verdiği şehirde kurduğu deney ortamında hem insanların ayrı ayrı bireysel anlamda hem de birlikte toplumsal olarak nasıl davrandıklarını -bir anlamda- test etmiştir. Bu yüzden -beklendiği gibi- toplumsal gereklilikler ile bireysel isteklerin yer yer çatışmasından kaynaklanan çelişkiler akıcı bir üslup ile detaylı bir şekilde anlatılmış. Sahi, gerçekten de toplumsal huzurun elde edilmesi için her bireyin mutluluğu şart mıdır? Özellikle Rambert adlı karakterin şehirden kaçma çabalarını okurken bu soruya kafa yormamak elde değil.